Það hefur verið ánægjulegt að fylgjast með breyttri orðræðu um útlendingamál undanfarnar vikur. Ýmsir hefðu mátt mæta fyrr til umræðunnar, en eins og sagt er: betra er seint en aldrei.
Miðflokkurinn hefur árum saman fjallað um stjórnleysi á landamærum Íslands og þá staðreynd að ekki bara er verndarkerfið misnotað heldur hafa hinir séríslensku seglar (e. pull factors) orðið þess valdandi að umsóknir um alþjóðlega vernd eru hlutfallslega margfalt fleiri hér á landi en í nágrannalöndunum.
Fyrir þetta hefur flokkurinn á köflum fengið bágt fyrir hjá hinum talandi stéttum, en það er alla jafna til marks um að miðið sé rétt stillt.
En hvers vegna mættu stjórnmálaflokkarnir svona seint til umræðunnar? Nú er því meðal annars haldið fram að hluti skýringarinnar hafi verið að útlendingalögin, sem voru lögð fram 13 dögum eftir að Sigmundur Davíð Gunnlaugsson steig til hliðar sem forsætisráðherra, hafi tekið mið af allt öðrum veruleika en nú er uppi. En er það svo?
Áhrifin blöstu við, enda setti þáverandi þingmaður Sjálfstæðisflokksins, sem illu heilli situr ekki lengur á þingi, strax fram sjónarmið og áhyggjur varðandi áhrif þess að fara aðrar leiðir en nágrannaþjóðir okkar gerðu á þeim tíma. Séríslensku seglarnir blöstu strax við og fyrirsjáanleg áhrifin urðu eins og við var að búast.
Kannski er hluti af því hversu tregir ráðandi flokkar hafa verið til að ræða málið að enn eru á þingi 11 þingmenn sem á sínum tíma samþykktu frumvarp Bjartrar framtíðar um nýja heildarlöggjöf í útlendingamálum, 5 þeirra sitja í ríkisstjórn nú um stundir.
Eftir að flokkarnir vöknuðu til meðvitundar hefur komið fram að beinn kostnaður ríkissjóðs á þessu ári er áætlaður 20 milljarðar – 20 þúsund milljónir – en það blasir við að óbeinn kostnaður er enn meiri. Ég hef haldið því fram að óbeini kostnaðurinn sé tvöfaldur á við þann beina, sem þýðir þá að raunkostnaður halli í 60 milljarða á þessu ári. Er nema von að fólk sé að vakna?
Ég fagna því að Sjálfstæðisflokkurinn sé vonum seinna farinn að ræða þessi mál þannig að gagn sé að og að Samfylking og Viðreisn hafi fylgt í kjölfarið. Þá var til einhvers barist.
Í öllu falli mun Miðflokkurinn styðja frumvarp dómsmálaráðherra, sem væntanlega verður mælt fyrir í komandi viku, en jafnframt vinna að því að málið batni í meðförum þingsins, meðal annars með framlagningu breytingartillagna þar sem áður tilkynntar breytingar (sem ekki virðast hafa ratað inn í frumvarpið) í þá veru að afnema að fullu hin séríslensku ákvæði verða lagðar fram þannig að meirihluti þingheims geti sýnt fram á að einhver meining sé í hinni „nýju“ afstöðu.
Í þessu máli sem öðrum mun muna um Miðflokkinn.
Höfundur er þingflokksformaður Miðflokksins. bergthorola@althingi.is